Ongebruikelijke onbekende woorden
Deze lijst bevat onbekende woorden die ik niet kende. Nadat de woorden aan de lijst zijn toegevoegd, heb ik ze daarna minder dan 10x vaker gelezen. Dat zijn voor mij de ongebruikelijke onbekende woorden. Woorden die niet voor dagelijks gebruik zijn.
Hier kun je de bron inzien: Google Sheet.
abdiceren afstand doen van de troon aberratie afwijking, dwaling abject verwerpelijk absint gevaarlijk sterke drank (zelfgestookt) abstinent een persoon die zich onthoudt, meestal van alcohol acclamatie toejuiching achenebbisj vervallen, achterbuurt-achtig (B. Büch) acoliet misdienaar, volgeling ad hominem op de man gespeeld ad libitum naar keuze ad nauseam tot vervelens toe, eindeloos discussiëren adagium spreekwoord adept ingewijde adjectief bijvoeglijk naamwoord adolescent jongeling adstructie bevestigen door aanvoeren van bewijzen (lett: opstapeling) adstrueren nader staven affreus afschuwelijk afrodisiaca potentie verhogende middelen agitator volksmenner, onruststoker. Theo van Gogh, een geboren ~. agnost gelooft alleen in wat wij kennen, daarbuiten is niets zeker agoog opvoeder, leider aimabel beminnelijk ajour stof met kleine gaatjes (van bijv. sluier) alliteratie beginrijm (melk moet enz.) allopathie Gebruikelijke geneeskunde, itt homeopathie: genezen door ziekte te veroorzaken. alluderen zinspelen op alluviaal onstaaan door aanslibbing (Pantanal in Brazilië) alumnus afgestudeerde amfoor Griekse/Romeinse kegelvormige kruik met oren amorf zonder vorm. Een -e zitzak anamnese voorgeschiedenis van de ziekte anathema volledige veroordeling anciënniteit volgorde in ouderdom of dienstjaren anemie bloedarmoede animositeit gespannen verhouding annus horribilis horror / ramp jaar antagonist tegenstander, rivaal, vijand antimakassar sierkleedje op stoel antipode tegenvoeter, iemand met tegengesteld karakter antoniem woorden waarvan de betekenis tegengesteld is. Goed en slecht. antropomorfisme voorstelling van andere wezens als mensen (Disney films). antroposofisch de mens, natuur en kosmos verbindend apaiseren doen bedaren apodictisch zeer stellig, geen tegenspraak duldend apologie verweerschrift / verdediging en verantwoording v.d. schrijver arabesk uitbundige versiering in tekening, of van gebouw, met bloemen en krullen arcadisch landelijk, idyllisch archaïsch ouderwets. Van Agt hanteert een – taalgebruik. archetypisch oorspronkelijk. Kerst: – feest. argot straattaal (van zwervers e.d.), jargon aristocratisch wie tot een oude en voorname familie behoort artisanaal ambachtelijk associatief reeks gedachten / gebeurtenissen door overeenkomst verbonden astasie onvermogen om te staan astrant brutaal, zelfverzekerd atavisme terugkerende eigenschap van voorvaderen atonaal zonder toon/harmonie atrofiëren wegkwijnen (van lichaamsdelen) attest schriftelijke verklaring au fond in de grond van de zaak avant la lettre voordat een begrip of term bekend was. Mijn oma was een geëmancipeerde vrouw ~. avant-garde voorhoede. In de kunst: vooruitstrevende richting baaierd ordeloze massa, chaos badineren genoeglijk keuvelen, schertsen balineren afstand van nemen bargoen dieventaal beaat verheerlijkt (-e glimlach) bestialiteit ontucht met dieren bêtise domheid, blunder bibelot klein kunstvoorwerp bigamist getrouwd met twee of meer mannen of vrouwen bigot schijnheilig vroom bilateraal van twee kanten bohemien kunstenaar met ongeregeld leven bon mot gevatte uitdrukking (lett. goed woord) bon ton de goed toon. Het is – geworden om in een kleine auto te rijden bon-vivant iemand die het er goed van neemt, pretmaker bourgeoisie de rijke zelfzuchtigen brachycefaal kortschedelig brille uitzonderlijke begaafdheid brio met geestdrift, zeer levendig brisant zeer explosief brouilleren onenigheid hebben, in ruzie zijn burlesk Hoogdravend in platte taal: koningin Betarix vind iets "kut". canard vals krantenbericht canoniek bijbelboeken door de kerk erkend. -e boeken. canvasser stemmenwerver capricieus bokkesprongen, rare streken makend, volks. ~ze krant carpediem pluk de dag catatonie verstarrende neurotische toestand catharsis zuivering causeur gezellige prater cerebraal enkel door het verstand tot stand gekomen cesuur afhakken, trendbreuk. Vogelaar maakt ~ met Verdonk. charade soort raadsel (v. Rossum) chicaneren gezochte bezwaren maken (zeuren / zaniken) chignon gevlochten haarknot cholerisch opvliegend, driftig chroniqueur kroniekschrijver ciseleren fijne figuren aanbrengen (in metaal) clement welwillend cohabiteren geslachtsdaad verrichten cohort groep mensen (van de zelfde generatie) collusie samenspelen coloreren mooier voorstellen dan het is colporteren venten van kranten en tijdschriften comme it fout zoals het behoort (J. Zwagerman, Zomergasten) compulsief dwangmatig concipiëren ontvangen, zwanger worden condominium gemeenschappelijk bezit confligeren met elkaar in conflict komen congé afscheid connaisseur (kunst)kenner conspireren samenzweren constipatie ophoping contaminatie samentrekking van twee dezelfde begrippen. Optelefoneren. contemplatief beschouwend contemporain tot dezelfde tijd behorend contrair tegengesteld coprolalie dwangmatig vloeken, obscene taal gebruiken (Gilles de la Tourette) corintisch c~e zuilen: zuilen mat kapiteel met krullende bladeren coterie intieme kring, kliek cri du coeur hartekreet cum suis met de zijne cyclopisch bouwwerk van grote stenen zonder cement gestapeld (Inca's) decent fatsoenlijk, gepast deconfiture ondergang, faillissement dédain minachting defaitisme onwil om te strijden voor de overwinning deficit nadelig saldo, tekort delibireren beraadslagen delirium krankzinnigheid demagogisch volksmennend demograaf beschrijver van volkssamenstelling denominatie levensbeschouwelijke achtergrond deprivatie gemis aan (moederlijke) liefde derwisj bedelmonnik despotisme heerschappij gebaseerd op willekeur deviant afwijkend devoot vroom diabolisch duivels diadeem vorstelijk haartooisel, kroon diaspora verstrooiing dichotomie tweedelige classificatie digestief spijsvertering bevorderend (bijv. likeur bij de koffie) dilettant niet-vakman, amateur, liefhebber discours gesprek, onderhoud dissertatie proefschrift dissociatief uiteenvallen. ~ stoornis. dixit aldus, hij/zij heeft gezegd dociel volgzaam, gedwee dorisch Griekse bouwstijl. Dorische zuil: met groeven en vierkant bovendeel douceur geschenk in geld; fooi. Een -tje is een zoethoudertje. dragonder manwijf dystopie louter negatieve samenleving waarin je niet wilt leven dystopisch verwijzend naar het vergaan van de wereld eclatant schitterend, verbluffend (- overwinning) efemeer dagelijks, kortstondig egalitair gelijkheid nastrevend elaboratie uitwerking eloquent welbespraakt emblematisch dienend als typisch zinnebeeld embonpoint buikje emolument extra onregelmatige bijverdienste empatisch inleven, meevoelend empirie ervaringsleer en vogue in de mode encanailleren optrekken met lagere rang of stand encores bis – bis geroep enigma groot raadsel. Elvis was een ~. entameren aansnijden entrefiletje artikel om ruimte in de krant op te vullen entropie geeft de mate van wanorde epateren verbluft doen staan, overdonderen epigoon slaafse volger zonder eigen ideeën episch verhalend epitheton toevoeging aan zelfstandig naamwoord (bijv: de ijzeren kanselier) eponiem woord is naam van iemand: Volt, Röntgen, Ampère enz. erudiet met grote algemene ontwikkeling eschatologisch uiterste, eind v.d. wereld, dood. Een -e vraag esprit geest etatisme overdreven staatsbemoeiing etherisch hemels evoceren voor de geest halen ex cathedra geen tegenspraak duldend exalteren in geestvervoering brengen. ge-: overspannen, ziekelijk opgewonden excrementen uitwerpselen exegese uitleg (van tekst) existentieel betrekking hebbend op het werkelijk bestaan exuberant overstelpend, weelderig fabulant gelooft wat hij fantaseert falanx kleine strijdgroep. De PVV is een -. falderappes gepeupel falsaris oplichter fatalistisch doemdenken feeëriek sprookjesachtig feodaal aan het vroegere leenstelsel herinnerend fetisjisme geloof in tovervoorwerpen (schrijver gebruikt alleen speciale pen). Kan ook seksueel opwindend zijn. filibuster extreem lange redevoering filippica heftige strafrede fin de siècle een stijlperiode eind 19de begin 20ste eeuw. flagrant onmiskenbaar / zeer duidelijk flegmaticus onaandoenlijk nuchter persoon fluïdum magnetische uitstraling forte kracht fourneren verschaffen (van geld) frappe de clou frenetiek waanzinnig, razend (letterlijk: ijlkoorts) fungus schimmel. Ongenoegen bouwt zich op, als een soort ~. futiel nietig gaffe blunder gecoiffeerd zeer ingenomen geëngageerd bij de tijdsproblemen betrokken gentrificatie opwaardering van oude buurten door komst van jongeren met geld en creatievelingen geodetisch ~e koepel: lichte bolvormige (aarde) constructie met een raster van gelijke elementen gerontocraat cynisch bedoeld: lid v.d. ouderdom: "de ~en v.d. partij". geserreerd kort en krachtig, compact gesjochten er slecht aan toe zijn gesticuleren druk gebaren godwin wetmatigheid: naarmate online discussies langer worden, nadert de waarschijnlijkheid van een vergelijking met de nazi's of Hitler één (nu Islam). gremium omringend gezelschap (club) guirlandes gevlochten en gedraaide versierselen, slingers gusto dolgraag. Werd met ~ weggehoond. hagiografie beschrijving van het leven van heiligen. hautain uit de hoogte hedonist levensgenieter heremiet een religieuze man of vrouw die in afzondering leeft in een kluizenarij hoarding verzamelstoornis hoax nep, bedrog, truc, oplichterij, broodjeaapverhaal holisme de natuur als één geheel zien (Afrikaanse stammen) homerisch ~ gelach: onbedaarlijk daverend gelach horreur gruwel, een afschuwelijk lelijk ding hybris verwaande trots hypochonder zwaarmoedig, iemand met overdreven vrees voor gezondheid (B. Büch). iconoclast beeldenbestormer idee-fixe hardnekkige (waan)gedachte idiot-savant geestelijk gehandicapte met bijv. een uitzonderlijke talenknobbel ignoramus een onwetende imminent boven het hoofd hangend, dreigend. De ~e dood. impertinent onbeschaamd incrimineren van misdaad betichten indolent lusteloos, onverschillig inertie futloosheid (hoofdbetekenis: niet reageren van stoffen e.d.) infamie eerloosheid, lage daad instigatie aanzetting, ophitsing interbellum tijdperk tussen twee oorlogen, vooral gebruikt voor tijd tussen WO1 en WO2 intransigent onverzoenlijk. Geen tegemoetkoming willen doen. invectief scheldwoord joyeus aangenaam (om te zien), vrolijk, plezierig juveniel jeugdig kalifaat Moslimrijk met wetten volgens de Sharia kariatide steunpilaar in de vorm van een vrouw (Winkel van Sinkel in Utrecht) katharsis zuivering klerikaal wat de geestelijkheid betreft kongsi kliek konterfeitsel nagemaakt portret kwezel overdreven vrome vrouw kwintessens de kern van de zaak laissez-faire vrijheid van productie en (handels)verkeer; letterlijk "op zijn beloop laten" landadel grootgrondbezitters lapidair kort maar krachtig (taal) lascief uitgelaten; wulps lateraal zijdelings laureaat gelauwerde, winnaar leptosoom lang dun lichaam letale dodelijke lethargie vergetelheid, diepe gevoelloze slaap liaison geheime liefdesrelatie libretto operatekst litanie lange reeks (van bijvoorbeeld jammerklachten) lobotomie chirurgische ingreep in hersenen om een geestelijke storing te verlichten lumineus schitterend. Een – idee. machiavellistisch aanleg om sluw en gewetenloos te zijn malicieus boosaardig mansarde dak gebroken dak martiaal krijgszuchtig, oorlogszuchtig matriarchaal ~e maatschappij: vrouwelijke linie overheerst masculien mannelijk stoer mataglap knettergek matineus vroeg opgestaan matrimoniaal het huwelijk betreffend mea culpa het is mijn schuld mecenas beschermer van kunst en wetenschap megalomaan vervuld van grootheidswaanzin meme komisch filmpje of afbeelding mercantilisme economische politiek om een land zo rijk mogelijk te maken meritocratisch beloning naar verdienste metastase uitzaaiing metier vak, ambacht missive dienstbrief mitigreren verzachten modaliteiten soorten van vervoer: weg, spoor, scheepvaart enz. modus vivendi wijze van (naast elkaar) leven moesjawara eindeloos overleg van dorpelingen tot overeenstemming (kolonietijd) mondain werelds monografie wetenschappelijke studie over een onderwerp moratorium stilstand, verleend uitstel (van betaling) moroos somber, triest mulat blanke afstammeling van een neger narcist iemand die overdreven met zichzelf bezig is navrant hartverscheurend necrologie levensgeschiedenis van een recent overleden persoon negotie koophandel neologisme nieuw woord, of bestaand woord in een nieuwe betekenis nepotisme voortrekken van verwanten en vrienden door de machthebber noviet nieuweling obligaat verplicht. Museum met de – spulletjes. obstinaat stijfkoppig, hardnekkig occult buitennatuurlijk odium wat kwalijk genomen wordt odyssee lange zwerftocht. ~ van teenslippers over de wereld oekaze bevel van hogerhand. Er ligt een – van de directie. oikofobie de angst voor het eigene oligarchie regering waar een paar mensen de macht hebben omerta geheimhoudingsplicht omissie gemis onomatopee klanknabootsend woord (pingpong) opportuun goedgeschikt voor DIT ogenblik opulent vermogend ostensibel uitgesproken zichtbaar otium welverdiende rust paladijn voorvechter palavers langdurige onderhandelingen. Geen ~ over wisselkoersen. paleolithicum oude steentijd palmarès lijst van prijswinnaars (dwdd) panache bravoure pandemonium hels lawaai panopticam wassenbeeldenverzameling panoptisch allesziend, geheel openlijk. parafernalia persoonlijke eigendommen pars pro toto deel van object noemen als geheel bedoeld wordt. Bijv. bemanning van 2000 koppen parti-pris vooroordeel paskwil anoniem lasterschrift, dwaze vertoning, bespottelijk persoon pastiche namaak pathologisch ziekelijk pathos ondervinden, beleven patriarchaal waar de man de baas is. Een – gezin. pavoiseren met vlaggen en vlaggetjes versieren pederast man die seks heeft met jongens penaten beschermende huisgoden perfide trouweloos persecuteren vervolgen / achtervolgen perverteren ontaarden, ten kwade veranderen piëteit eerbied. Uit – voor de overledene. platonisch zuiver geestelijk, niet lichamelijk. -e liefde. pleonasme toevoegen v.e. overbodig woord: oude grijsaard, naar beneden kelderen plutocratie land geregeerd door geld (Amerika) pogrom georganiseerde slachting van een groep polyglot iemand die veel talen kent ponteneur eergevoel portee strekking, inhoud poseur aansteller, aandachtstrekker postulaat vooronderstelling potentaat machthebber preambule uitvoerige inleiding precedent eeder besluit waarop men zich kan beroepen predator (natuurlijke) vijand pregnant zinvol prelaat geestelijke van hogere rang preluderend voorbereidend, voor-spel preoccupatie bezorgdheid prerogatief voorrecht; bevoegdheid preservatief voorbehoedmiddel priapisme permanente erectie pro bono voor de publieke zaak prononceren sterk uitspreken protegé beschermeling, favoriet prozaisch alledaags, gewoon pugilist vuistvechter purgeren laxeren pyrrusoverwinning schijnoverwinning querulant iemand die altijd klaagt over vermeend onrecht hem aangedaan quid pro quo voor wat hoort wat quod non hetgeen niet waar is railleren spotten, iemand voor de gek houden raison d’être bestaansrecht ravissant verrukkelijk, bekoorlijk ~e schoonheid. recalcitrant dwarsliggend (figuurlijk) relict overblijfsel als getuigenis van toenmalige toestand reminiscentie herinnering renegaat afvallige requiem mis voor de doden resem lange rij resigneren berusten retarderen vertragen revelatie openbaring, onthulling revolte opstand, oproer riposteren een snel en raak antwoord geven risee persoon om wie iedereen lacht ruraal het platteland betreffend, landelijk sacraal toegewijd salafist ultra-orthodoxe moslim salonfähig geaccepteerd, bespreekbaar sardonisch schamper, spottend sartoriale maatwerk (kleding) savoureren smakelijk eten scabreus ruw, scabreuze teksten scatologisch ~ verhaal : poep en pies verhaal schisma kerkscheuring; afscheiding in het algemeen scribent schrijver in ongunstige zin; prulschrijver secularisatie verwereldlijking segregatie afzondering – afscheiding serendipiteit het vinden van iets onverwachts en bruikbaars terwijl je op zoek bent naar iets totaal anders sermoen uitvoerige vermaning sic gebruikt in tekst net als (..), betekent zo!, het staat er echt singulariteit zonderlingheid, eigenaardigheid. Een technologische ~ die het internet tot leven wekt. sjamanisme verering van natuurkrachten sneven sneuvelen solvabel in staat om te betalen sommelier wijnkenner sublimeren primitieve uiting veranderen in het streven naar een hoger niveau subversief omverwerpend sujet schoft syncretisme vermenging van godsdiensten tactiel behorend tot de tastzin, aanrakerig tantaliserend onvervulbare begeerten opwekkend tautologie 2x zelfde uitdrukking in een zin: in vuur en vlam. Of overbodig: groen gras. taxidermist dierenopzetter teaser engels: moeilijke vraag, plaaggeest. Een opvallende raadselachtige reclame tiara driekroon (van Maxima) tormenteren kwellen, plagen. Met een – gelaatsuitdrukking. tournure wending traktaat overeenkomst, vaak godsdienstelijk transgressief grenzen overschrijdend tristesse troosteloosheid trits drietal. woonwijk in – tegen de helling geplakt. (vaak verkeerd gebruikt) troebleren in wanorde brengen. Uiterst ge~de persoonlijkheid trouvaille vondst (op geestelijk gebied) usance gebruikelijk usurperen ten onrechte in bezit nemen (-de ellebogen) vendetta bloedwraak versatiel wispelturig. (Borst over de Hoop Scheffer) versjteren de vreugde bederven / verknoeien vilein boosaardig, venijnig violent met geweld, heftig. Een – antisemiet. viriel mannelijk virulent ziekmakend volatiel snel verdampend voluptueus Zo mollig dat het wellustige gevoelens opwekt (beelden van Botero). voxpop mening van de gewone man/vrouw in de straat over een bepaald onderwerp vulgus het plebs, het gepeupel werdegang ontstaansgeschiedenis whodunit detectiveverhaal met vooral: wie is de dader xenofoob iemand met een afkeer voor vreemdelingen zeloot overdreven ijverig iemand pejoratief minachting tonend biraciaal van twee rassen meticuleus Zeer nauwkeurig eminence grise machthebber die niet op de voorgrond treedt soit Het zij zo malheur Ongeluk copernicaans Grote revolutie. abolitionist iemand die vond dat de slavernij afgeschaft moest worden ad infinitum oneindig aficionado aanhanger aneurysma verwijding van het bloedvat angehaugt aangetrokken voelen tot anonymus onbekend/onbenoemd persoon aplomb grote zekerheid, overtuiging autocratie regeringsvorm waarbij alle macht bij een persoon ligt benevolent weldadig cameo kort (verborgen) optreden in een film choken onder de spanning bezwijken curiosum zeldzaam voorwerp dalles armoede doxen ongewenst publiceren van persoonsgegevens op het internet endemisch veel voorkomend in een bepaald gebied epiloog laatste .. etappe, muziekstuk, hoofdstuk escapisme ontsnappen aan de realiteit evident overduidelijk exquise voortreffelijk factie politieke groepering geronfobie angst voor het ouderworden gravitas figuurlijke zwaarte, plechtmatigheid herculeaans immens hermafrodiet nog man nog vrouw hexagonaal zeshoekig jalousie de métier afgunst tussen vakgenoten (bijv. schrijvers) kleptocratie regering van dieven kwispeldoor spuugbakje liminaal overgangsfase marron afstammeling van gevluchte plantageslaven in Suriname maskerade vermomming merites verdiensten nefast rampzalig nomen est omen wat het woord al zegt noob onervaren beginneling notoire beruchte opïoden langdurige pijnstillers pantheon eregalerij van overledenen pendant tegenhanger pièce de résistance meesterwerk, levenswerk polyfoon meerstemmig posteren neerzetten op een bepaalde plaats precariaat samenlevingsgroep met een onzeker bestaan primus inter pares de eerste onder zijns gelijken, meestal wordt de minister president bedoeld queeste zoektocht rapalje gepeupel rekest schriftelijk verzoek aan de overheid scharrig armoedig swastika hakenkruis verbeuzelen verknoeien verscheiden sterven victualiën mondvoorraad / proviand zwaluwstaarten (politiek) qua beleid op een harmonieuze wijze op elkaar afstemmen